Definicja, objawy, przyczyny i rodzaje
Trądzik różowaty (ang. rosacea) jest przewlekłym stanem zapalnym skóry, występującym u osób dorosłych, charakteryzującym się okresami zaostrzenia i remisji. Trądzik różowaty najczęściej pojawia się na skórze wrażliwej i naczynkowej.
- Znakiem rozpoznawczym trądziku różowatego jest uporczywy rumień, początkowo przejściowy, z czasem utrwalony, w obrębie policzków, brody, nosa. Pojawia się on u osób po 20 roku życia.
- W późniejszym etapie choroby, obok rumienia na skórze obserwujemy rozszerzone naczynia krwionośne, grudki i krostki.
Mechanizmy prowadzące do rozwoju choroby nie zostały do końca poznane, na chwilę obecną najczęściej wymienianymi przyczynami trądziku różowatego są:
- zaburzenia naczyniowe – tzw. rumień napadowy pojawiający się pod wpływem różnych czynników, później przechodzący w rumień utrwalony
- czynniki genetyczne – istotną rolę w rozwoju tego schorzenia odgrywa dziedziczność
- zaburzenia immunologiczne – układ odpornościowy osoby z trądzikiem różowatym w sposób „nadmierny” reaguje na bodźce, które w przypadku zdrowej skóry uznawane są za nieszkodliwe. Najczęściej jest to reakcja na promieniowanie UV, czynniki drażniące – fizyczne lub chemiczne.
- zaburzenia hormonalne u kobiet
- infekcje – czynnikami miejscowymi – występującymi na skórze – mogą być zakażenie nużeńcem ludzkim lub wzmożona aktywność na skórze naturalnie bytującego u ludzi drożdżaka Malassezia furfur; czynniki wymieniane jako ogólne, mogące przyczyniać się do rozwoju trądziku różowatego to m.in. przewlekły nieżyt żołądka, zakażenie bakterią Helicobacter pylori oraz choroby pasożytnicze.
- Niektóre pokarmy – jest to bardzo indywidualny czynnik, ale po spożyciu niektórych pokarmów mogą nasilić się objawy rosacea. Wśród najczęstszych triggerów wymienia się: alkohol, gorące i ostre potrawy, kawę i herbatę, produkty mleczne i słodycze.
- Czynniki atmosferyczne – skrajności pogodowe, jak silny wiatr, mróz, intensywne nasłonecznienie, bardzo często powodują nasilenie rumienia i uwrażliwienie skóry.
- Składniki kosmetyków, inne substancje chemiczne oraz leki, np. alkohol, mentol, glikol propylenowy, olejki eteryczne i środki zapachowe, kwasy owocowe, kortykosteroidy, antybiotyki.
- Czynniki psychogenne – stres, niepokój i lęk często znajdują odzwierciedlenie na skórze w postaci rumienia typu flushing, wysypu krostek i ogólnego pogorszenia stanu cery.
- rumieniowy z widocznymi, rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi (teleangiektazjami) – jest to najczęściej występująca postać trądziku różowatego, często uważana za pierwszą fazę rozwoju choroby.
- grudkowo-krostkowy – w obrębie utrwalonego rumienia, w środkowej części twarzy, pojawiają się wykwity rumieniowo-grudkowo-krostkowe
- z dominacją zmian przerostowych – charakteryzuje się zgrubieniem skóry, najczęściej na nosie (rhinophyma) i występuje wyłącznie u mężczyzn.
Trądzik różowaty jest trudną chorobą, której w 100% nie da się dziś wyleczyć, można jedynie wyciszyć i złagodzić jego objawy. Terapia wymaga wielopłaszczyznowego podejścia i dyscypliny, tym bardziej, że jest to również choroba psychogenna, której leczeniu, w bardziej zaawansowanych stadiach, powinna towarzyszyć psychoterapia lub nawet wsparcie psychiatryczne.
- Terapia miejscowa w rosacea – podstawowymi preparatami w leczeniu są metronidazol, kwas azelainowy lub iwermektyna.
- W celu redukcji stanu zapalnego podaje się antybiotyki lub retinoidy oraz stosuje się laseroterapię/ terapię światłem LED.
- Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem różowatym powinna być dobrana tak by wyciszać skórę, łagodzić rumień, nawilżać i dawać komfort. Skóra z rosacea zazwyczaj jest skórą bardzo wrażliwą, która źle reaguje na częste zmiany kosmetyków oraz przeważnie nie toleruje substancji potencjalnie drażniących, jak witamina C, czy kwasy. Tego typu składniki mogą być stosowane przez osoby z rosacea, jednak należy wybierać ich pochodne lub łagodniejsze formy. Pielęgnacja skóry z trądzikiem różowatym powinna przede wszystkim polegać na ciągłej obserwacji skóry i reagowaniu na jej potrzeby.
Źródło: Gemza-Surgiel, A. i Gemza, K. Trądzik różowaty – metody terapii oraz ocena skuteczności zastosowania kwasu azelainowego i laktobionowego. W: Kosmetologia Estetyczna 5/2018/vol. 7.